08 Con Đường Lây Truyền Tác Nhân Gây Bệnh Tại Trang Trại

 Là một thực tập sinh làm việc tại các trang trại heo ở Đan Mạch, việc nắm vững kiến thức về các con đường lây truyền tác nhân gây bệnh là yếu tố quan trọng để đảm bảo an toàn sinh học và giảm thiểu rủi ro bùng phát dịch bệnh. Trong bài viết này, Ái Đi Âu sẽ chia sẻ chi tiết các con đường lây truyền và biện pháp phòng chống hiệu quả nhất.

1. Lây Nhiễm Qua Tiếp Xúc Trực Tiếp

Hầu hết các bệnh trên heo, đặc biệt là bệnh hô hấp, lây lan qua tiếp xúc trực tiếp giữa các cá thể heo. Các bệnh phổ biến như PRRS, PCV2, cúm, Mycoplasma, APP, Pasteurella và Streptococcus đều thuộc nhóm này. Để hạn chế lây lan qua tiếp xúc:

  • Cách ly heo bệnh ngay khi phát hiện.
  • Thiết kế chuồng trại với vách ngăn kín, ngăn ngừa sự tiếp xúc trực tiếp giữa các đàn heo.

2. Lây Nhiễm Qua Tinh Dịch

Nhiều tác nhân gây bệnh, đặc biệt là virus, có thể lây lan qua tinh dịch. Ví dụ:

  • Virus Aujeszky, Parvovirus, dịch tả heo, PRRS.
  • Vi khuẩn Brucella và Leptospira. Tác nhân gây bệnh có thể lây nhiễm vào tinh dịch ngay từ quá trình sản xuất.

Do đó, cần kiểm soát chặt chẽ chất lượng tinh dịch bằng cách:

  • Lựa chọn nhà cung cấp tinh dịch uy tín, kiểm tra dịch tễ thường xuyên.
  • Theo dõi nghiêm ngặt các trang trại cung cấp tinh, bao gồm cả nguồn nhập khẩu.
  • Áp dụng biện pháp kiểm soát sinh học để ngăn chặn nguy cơ lây lan dịch bệnh qua tinh dịch.

3. Lây Nhiễm Qua Không Khí

Khả năng lây lan bệnh qua không khí trong trang trại là rất cao, đặc biệt thông qua các hạt khí dung. Những yếu tố môi trường như độ ẩm và nhiệt độ ảnh hưởng trực tiếp đến sự tồn tại và lây lan của các tác nhân gây bệnh. Một số bệnh có khả năng lây lan xa qua không khí bao gồm:

  • Virus PRRS và Mycoplasma hyopneumoniae: Lây lan trong bán kính hơn 4,5 km.
  • Virus Aujeszky: Có thể lây lan đến 9 km.
  • Virus Lở mồm long móng: Trong điều kiện đặc biệt, có thể lây lan đến 20 km.

Biện pháp hạn chế lây nhiễm qua không khí:

  • Duy trì độ ẩm chuồng nuôi từ 60 - 70% và nhiệt độ từ 25 - 30°C.
  • Trồng cây làm hàng rào tự nhiên quanh trại để giảm tốc độ gió và ngăn chặn hạt khí dung.
  • Xây dựng trang trại ở khu vực cách xa các trang trại khác để giảm nguy cơ lây nhiễm chéo.

4. Lây Nhiễm Qua Con Người

Con người là một trong những yếu tố lây nhiễm quan trọng nhất. Tác nhân gây bệnh có thể vấy nhiễm trên quần áo, cơ thể hoặc các vật dụng cá nhân của con người. Có hai nguồn nguy cơ chính:

Người Bên Ngoài Trại

Nhân viên kỹ thuật, khách tham quan hoặc cán bộ thú y từ bên ngoài có thể mang theo tác nhân gây bệnh vào trại. Biện pháp phòng chống:

  • Thực hiện cách ly ít nhất 48 tiếng trước khi vào trại đối với những người vừa thăm trại khác.
  • Trang bị khu vực tiếp khách riêng biệt, ngăn cách hoàn toàn với khu vực chăn nuôi.
  • Áp dụng nghiêm ngặt quy trình sát trùng và vệ sinh trước khi tiếp cận khu vực chuồng trại.

Người Bên Trong Trại

Nhân viên làm việc trong trại có thể lây lan bệnh giữa các đàn heo hoặc khu vực chăn nuôi nếu không tuân thủ quy trình an toàn. Một số nguy cơ tiềm ẩn:

  • Nhân viên có trại chăn nuôi riêng có thể mang mầm bệnh từ trại cá nhân sang nơi làm việc.
  • Chăm sóc nhiều đàn heo hoặc khu vực khác nhau trong cùng trại mà không vệ sinh đúng cách.

Các biện pháp phòng ngừa:

  • Quy định lối đi riêng biệt giữa các khu vực chăn nuôi trong trại.
  • Thiết kế hố sát trùng tại các điểm giao nhau và cổng vào chuồng trại.
  • Giám sát chặt chẽ việc tuân thủ quy trình an toàn sinh học của nhân viên.

5. Lây Nhiễm Qua Phương Tiện Vận Chuyển

Phương tiện vận chuyển thú, thức ăn hoặc chất thải có thể mang theo tác nhân gây bệnh từ trại này sang trại khác. Những bệnh như dịch tả heo châu Phi, TGE, PED hoặc Lở mồm long móng đều có thể lây lan qua phương tiện không được vệ sinh đúng cách.

Biện pháp phòng chống:

  • Vệ sinh, tiêu độc và sát trùng phương tiện trước khi vào trại.
  • Thiết kế đường đi và bãi đậu xe riêng biệt cho phương tiện vận chuyển.

6. Lây Nhiễm Qua Thức Ăn, Nước Uống

Một số bệnh có thể truyền lây: Lở mồm long móng, dịch tả heo cổ điển, dịch tả heo Châu Phi, PRRS, … Thức ăn và nước uống bị nhiễm tác nhân gây bệnh là nguồn lây lan phổ biến, đặc biệt là khi sử dụng phụ phẩm từ heo hoặc thức ăn thừa chưa được xử lý đúng cách ở các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ. Để giảm thiểu rủi ro:

  • Không sử dụng thức ăn thừa chưa được nấu chín kỹ.
  • Kiểm tra chặt chẽ chất lượng nguyên liệu trước khi chế biến thức ăn.

7. Lây Nhiễm Qua Phân Heo và Chất Độn Chuồng

Phân heo và chất độn chuồng là nơi chứa nhiều vi khuẩn, virus và ký sinh trùng. Một số tác nhân phổ biến bao gồm:

  • Virus: Dịch tả heo, PED, PCV2...
  • Vi khuẩn: Salmonella, Clostridium perfringens...
  • Ký sinh trùng: Cầu trùng, giun sán...

Các biện pháp kiểm soát:

  • Dọn vệ sinh chuồng trại thường xuyên, đặc biệt là loại bỏ phân và thay chất độn chuồng.
  • Thiết kế nền chuồng với độ dốc phù hợp và có rãnh thoát nước để giảm tích tụ chất thải.
  • Áp dụng mô hình nuôi trên sàn để cải thiện hiệu quả vệ sinh và giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh.

8. Lây Nhiễm Qua Động Vật Khác và Côn Trùng

Các loài gặm nhấm, chim, ruồi và muỗi là tác nhân lây truyền nhiều bệnh nguy hiểm như PRRS, cúm, Nipah, viêm não Nhật Bản... Để hạn chế:

  • Diệt chuột, ruồi, muỗi và các loài gặm nhấm.
  • Lắp đặt lưới ngăn tại các khu vực dễ bị xâm nhập.

Kết Luận

Hiểu rõ các con đường lây truyền tác nhân gây bệnh và áp dụng nghiêm ngặt các biện pháp an toàn sinh học là chìa khóa để bảo vệ đàn heo khỏi dịch bệnh. Hy vọng những chia sẻ từ Ái Đi Âu sẽ giúp các bạn thực tập sinh tại Đan Mạch tự tin hơn trong công việc và đóng góp tích cực vào sự phát triển của ngành chăn nuôi

Tái bút: Kiến thức được Ái Đi Âu tham khảo và tổng hợp. Các bạn có thể tham khảo quyển Các bệnh truyền nhiễm quan trọng và mới nổi trên heo của Thầy Nguyễn Học Hải và thầy Đỗ Tiến Duy nhé, rất hay và hữu ích nhé! Chúc các bạn vững vàng hơn trong quá trình làm quen với công việc tại Đan Mạch!


Post a Comment

Mới hơn Cũ hơn